در بیان احکام الهى و پژوهش در حوزه زنان عنایت ویژه بر مرجعیت قرآن لازم است

1402/02/14  |  353 بازدید

بایسته های پژوهش در حوزه آیات الاحکام با تکیه بر مسائل بانوان

دومین نشست از سلسله نشست های «بایسته های پژوهش در حوزه مباحث علوم اسلامی با تکیه بر مسائل روز» در روز سه شنبه ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲ با عنوان؛ «بایسته
های پژوهش در حوزه آیات الاحکام با تکیه بر مسائل بانوان»، در سالن اجتماعات مؤسسه آموزشى پژوهشى اسلام شناسی حضرت زهرا سلام الله علیها برگزار شد.
در ابتدا پس از تلاوت آیاتى از كلام الله مجید، سرکار خانم دكتر عزت السادات میرخانی به ایراد سخن در مورد شیوه پژوهش در قرآن کریم و اهمیت بررسی احکام و مسائل بانوان در آیات قرآن پرداختند.
ایشان ضمن تأکید بر اینکه در حال حاضر نعمت بزرگی هم از جهت تاریخی و هم از جهت فرصت های ویژه برای ما فراهم شده است، به نكات بسیار جالب توجهى اشاره كردند كه از آن جمله مى توان به ضرورت بررسی مطالبات زن مسلمان و مطالعات زنان در عرصه حکمرانی و تقابل سنت و مدرنیته و تبلیغات خلاف واقع آن ها اشاره كرد.
از جمله نكات قابل توجه دیگر در سخنان ایشان، اشاره به ابعاد دیگرى از جایگاه اجتماعى زنان، در حیطه باورهاى دینى در ارتباط با آیات الاحکام و همچنین بیان این نكته که بسیارى از مفسران و قرآن پژوهان بر این باورند که کسانى که در قلمرو باورهاى اسلامى به مطالعه جایگاه زنان در نظام خانواده و جامعه پرداخته اند در نهایت به داورى روشن و صریحى دست یافته اند هر چند عده اى با اغراض خاص در صدد القاى شبهه هستند.
در ادامه نشست، استاد فرمودند در بیان احکام الهى و پژوهش در حوزه زنان عنایت ویژه بر مرجعیت قرآن لازم است و هرگاه پاى استنباط از قرآن به میان آید، این حساسیت دوچندان خواهد شد.
سپس استاد میرخانی به راهکارهای پر کردن خلاءهای موجود در زمینه پژوهش های قرآنی در حوزه زنان اشاره کرده و فرمودند: توجه به مسائل کف جامعه و مبتلابه بانوان از ضرورت های مهم جامعه ماست.
شیخ صدوق در تمامی کتب و تألیفاتش قصد قربت کرده و توجه ویژه به مسائل زمانش داشته است. بعنوان مثال کتاب ارزشمند من لایحضره الفقیه را در مقابل کتاب من لایحضره الطبیب نگاشته است و ...
در این راستا، شناخت هندسه اندیشه و انگیزه غرب در حوزه زنان که مبتنی بر انسان محوری، تساوی گرایی و مادی گری است و تفاوت آن با اصول حاکم بر قانون گذاری اسلام در آیات الاحکام بسیار راهگشا می باشد. لذا تحولی عظیم در دروس و پژوهش های حوزوی لازم است چرا که آنچه در این زمینه گریز ناپذیر است، گذار از فقه احتیاطی به فقه تسهیلی در احکام ویژه بانوان می باشد. ضمن اینکه باید توجه داشته باشید که پیش زمینه ذهنی افراد و حتی اعتقادات افراد در شیوه استفاده از قرآن و فقه القران تأثیرگذار است.
ایشان با تاکید بر اینکه آشنایى کلى با جهان بینى قرآنى نیز شرط لازم دیگرى براى درستى استنباط احکام از آن است ادامه دادند: قرآن کریم مى فرماید؛ (للرجال نصیب مما اکتسبوا و للنساء نصیب ممّا اکتسبن) مردان را از آنچه به دست آورده اند بهره اى است و زنان را از آنچه به دست آورده اند بهره اى.
(و لهنّ مثل الذى علیهنّ بالمعروف) براى زنان است برابر آنچه برایشان است به نیکى.
قرآن، آنگاه که از انسان ـ که در حقیقتِ آن زن و مردى در کار نیست ـ سخن مى گوید، تنها از ذات انسان سخن مى گوید که زن و مرد در آن یکسان هستند و آن گاه که از مقام انسان و برترى او بر بسیارى از آفریده ها سخن مى گوید و از امانتهایى که به انسان سپرده شده است و از روح خدا که در او دمیده شده است و آنگاه که خداوند خود را در آفرینش این انسان مبارک مى شمارد در همه این موارد از حقیقت بلند انسانى سخن مى گوید که زن و مرد بدون هیچ فرقى در آن مشترکند.
آن گاه که مى گوید: (لیس للانسان إلاّ ما سعى) یا مى گوید: (إنّ أکرمکم عندالله أتقاکم) و تعبیر هایى از این دست، فرقى میان زن و مرد قائل نیست. (إنّى لا أضیع عمل عامل منکم من ذکر أوأنثى بعضکم من بعض) آل عمران/ 195 همانا من عمل هیچ عمل کننده اى از زن شما را ضایع نمى سازم، چه و چه مرد، بعضى از بعضى دیگرند. هیچ تفاوتى در ویژگیهاى ذاتى انسانى و در تلاش در رسیدن به مراتب کمال نیست.
همچنین آیه (یا ایها الناس إنّا خلقناکم من ذکر و أنثى) (حجرات/ 3) دلیلى قاطع بر هم سنگ بودن زن با مرد در اصل نژاد بشرى است که این اصل در گذر نسلهاى پى در پى محفوظ و پایدار خواهد بود. لکن ویژگیهاى نفسانى و عقلانى نیز هست که این دو جنس را در آفرینش ذاتى جدا ساخته و تفاوت هایى را در تقسیم وظایفى که هر یک در عرصه زندگى بر عهده دارد ایجاب کرده است، تقسیمى عادلانه و متناسب با امکانات و توانمندى هاى هر یک از دو جنس و عدالتى فراگیر در عرصه تکلیف و اختیارات.
لازم به ذکر است این نشست با حضور طلاب و اساتید سطح۳ و ۴ موسسه، طلاب و مسئولین جامعه المصطفی و اعضای محترم مرکز تخصصی زن و خانواده اسلام شناسی برگزار شد.