پيامبر صلى الله عليه و آله: بدان كه راستگويى، پر بركت است و دروغگويى شوم.
سنّت مباحثه،بايدها و نبايدها
موضوعي كه در اين رساله مورد بحث قرار گرفته است، سنت مباحثه،بايدها و نبايدها مي‌باشد. مباحثه طلبگي روش متداول جهت فهم دقيق علوم حوزوي است كه طلاب در طول تحصيل خود از اين روش مطالعه گروهي استفاده مي‌كنند، به نحوي كه مباحثه از اركان جدا نشدني فرهنگ حوزه شده است. سابقه مباحثه علمي به زمان سقراط بر مي‌گردد، مباحثه و گفتگوي علمي از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است تا آنجا كه در آموزه‌هاي ديني از آن با تعابيري نظير جهاد،صلاة حسنه، احيا كننده علم و دل و افضل اعمال شب قدر ياد شده است، تحقيقات جديد نيز روشن كرده است كه مباحثه‌هاي گروهي نسبت به ساير مراحل آموزشي از نوعي برتري برخوردار است،زيرا يادگيري موفق در جريان گفتمان اجتماعي حاصل مي‌شود و اين يكي از بزرگترين امتيازات حوزه‌هاي علميه است.
هدف كلي اين تحقيق آشنا شدن با مباحثه كارآمد و بيان آثار،آسيب‌ها و عوامل ارتقاء آن است.
بيان خلاصه و چكيده موضوع، قرائت متن، دسته بندي و بيان مطالب از خارج، تطبيق متن، نقد و نظر و يادداشت كردن نكات مهم و اشكالات،جزء مراحل مباحثه به شمار مي‌رود.مكان، زمان، نظم، تعداد و ويژگي هم مباحث و رعايت آداب مباحثه مواردي هستند كه در مباحثه كارآمد تأثير گذارند و در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته‌اند.
برخي از مهمترين آثار فردي و گروهي مباحثه، تسلط بر موضوع درسي، رشد تفكر استدلالي، تقويت قدرت بيان، افزايش شوق يادگيري، خلاقيت، تبادل اطلاعات و دانش، رفاقت‌هاي قديمي، رشد مهارت‌هاي اجتماعي و تمرين تدريس است كه سعي شده در اين پژوهش تبيين گردند.
علي‌رغم مزاياي فراوان مباحثه،گاهي اين روش در معرض خطر آسيب‌هاي علمي، انضباطي و اخلاقي قرار مي‌گيرد، كه ممكن است مباحثه را كم اثر و منحل كند.
از عواملي كه منجر به ارتقاء كيفيت مباحثه مي‌شود مي‌توان به اخلاص،توجه به ارزش و آثار و فرهنگ مباحثه،برنامه‌ريزي صحيح، مداومت و جديت در مباحثه اشاره كرد.در اين راستا از منابع علمي، روانشناسي و كتاب‌هاي حديثي بهره‌گيري شده است.
در پايان نتيجه مي‌گيريم كه رعايت آداب و اصول مباحثه در همه‌ي جوانب به يادگيري مؤثر،موفق و ماندگار كمك مي‌كند و منجر به رشد مهارت‌هاي علمي،فردي و اجتماعي مي‌شود و زمينه پرورش نسل بعدي استادان را فراهم مي‌كند.
- 489 خوانده
