احکام مبتلا به زایرین پیاده

امام خمینی (ره) و آیت الله سیستانی آیت الله مکارم

عمل چنین شخصی که مجتهد نیست و‌نمی‌تواند احتیاط هم عمل نماید، باطل است.

العروه(المحشی)،ج1

خیر جایز نیست مگر اینکه مرجع زنده او اجازه دهد.

مشهور

جایز نیست.

مشهور

اعلم یعنی از تمام مجتهدین زمان خودش حکم خدا را بهتر بفهمد و عالم‌تر باشد. و برای شناخت اعلم باید به اهل خبره استنباط یعنی کسی که می‌تواند اعلم را تشخیص دهد مراجعه کرد.

العروه الوثقی، ج1، کتاب الاجتهاد و التقلید، م17.

اگر برای مقلد ثابت شد مرجع تقلید دیگری عملش بیشتر از مرجع تقلید قبلی اوست، واجب است مرجع تقلیدش را تغییر دهد و عدول به غیر اعلم جایز نیست.

مشهور

بعد از ازاله نجاست با یک مرتبه شستن پاک می‌شود چه با آب کر و چه با آب قلیل.

مشهور

امام خمینی (ره)

آیت الله خامنه ای

الف: دو مرتبه شسته شود و احتیاط واجب آن است که این دو مرتبه غیر از شستن برای از بین بردن بول باشد. و باید بعد از هر مرتبه فشار دهند.

ب: اگر بعد از برطرف کردن عین نجاست یک مرتبه در آب کر یا جاری فرو برند که آب به تمام جاهای نجس آن برسد، پاک می‌شود و احتیاط واجب آن است طوری فشار یا حرکت دهند که آب داخل آن خارج شود.

تحریر، ج1، فصل فی المطهرات، ص126 و 127

استفتائات، ص15، س71

آیت الله مکارم

الف: بعد از بر طرف کردن عین نجاست یک مرتبه شسته شود و باید آن را فشار دهند تا آب از آن خارج شود.

ب: اگر بعد از بر طرف کردن عین نجاست در آب کر یا جاری فرو برند، پاک می‌شود و باید آن را فشار یا حرکت دهند تا آب آن خارج شود.

عروه، مع التعلیقات، ج1، م16، ص102 و 103.

آیت الله سیستانی

الف: بعد از بر طرف کردن عین نجاست، دو مرتبه شسته شود و باید بعد از هر مرتبه فشار دهند تا غساله آن بیرون آید.

ب: اگر بعد از بر طرف کردن عین نجاست، یک مرتبه در آب جاری و دو مرتبه در آب کر فرو برند که آب به تمام جاهای نجس آن برسد، پاک می‌شود. فشار دادن و جدا شدن غساله لازم نیست.

العروه مع التعلیقه، 1425 ه. ق، م4 (311)، ص92، پاورقی 263 و ص95، م 16 (323)، پاورقی 277

مراجع عظام

الف: چنانچه با آب قلیل تطهیر شود دو مرتبه باید فشار داده شود.

مشهور

امام خمینی (ره) آیت الله خامنه ای

ب: به احتیاط واجب فشار لازم است.

تحریر، ج1، فصل فی المطهرات

استفتائات س 73، ص 15.

آیت الله مکارم

ب: چنانچه با آب کر تطهیر شوند فشار لازم است.

العروه الوثقی، م 16، ص103، ج1.

آیت الله سیستانی

ب: با آب کر فشار لازم نیست.

توضیح المسائل م153.

آیت الله خامنه ای

بنا بر احتیاط آن را فشار یا تکان دهند.

استفتائات س72، ص15.

بعد از ازاله نجاست با یک مرتبه شستن پاک می‌شود چه با آب کر و چه با آب قلیل.

مشهور

مراجع عظام

یک مرتبه کافی است.

مشهور

آیت الله سیستانی

بنا بر احتیاط واجب دو مرتبه با آب کر و یک مرتبه در آب جاری شسته شود.

رساله مراجع، م159.

دو مرتبه باید شسته شود.

مشهور

الف: مخرج ادرار، فقط با آب پاک می‌شود.

ب: مخرج مدفوع، با غیر آب نیز با وجود شرایطی پاک می‌شود. مگر در سه صورت که فقط با آب پاک می‌شود:

اول: آنکه با مدفوع، نجاست دیگری مثل خون بیرون آمده باشد.

دوم: آنکه نجاستی از خارج به مخرج رسیده باشد.

سوم: آنکه اطراف مخرج بیشتر از مقدار معمول آلوده شده باشد. (مشهور)

امام خمینی (ره)

پاک شدن مخرج محل تامل است ولی نماز خواندن مانعی ندارد و چنانچه چیزی به آن برسد نجس‌نمی‌شود و ذره های کوچک و لزوجت محل، اشکال ندارد.

تحریرالوسیله ج1، احکام استنجاء، م1.

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

مخرج پاک می‌شود و نماز خواندن مانعی ندارد.

منهاج الصالحین، ج1، فصل الثانی، کیفیت استنجاء، ص 31

العروه الوثقی، مع التعلیقات ج1، فصل فی الاستنجاء، ص143.

الف: بیرون آوردن و آب کشیدن آن اگر چه خرج داشته باشد واجب فوری است و اگر بیرون آوردن آن ممکن نباشد کسانی که مطلع هستند نباید استفاده کنند (بنابر فتوا یا احتیاط واجب)¹ تا یقین کنند آن ورق پوسیده است.

ب: باید (بنا بر فتوا یا احتیاط واجب)²تا وقتی که یقین نکرده اند به کلی از بین نرفته از آن استفاده نکنند.

مشهور

1- آیت الله مکارم: در این حکم قائل به احتیاط واجب می‌باشند ولی فقهای دیگر بنا بر فتوا قائل به این حکم شده اند.

2-آیت الله سیستانی: اعلام به دیگران واجب نیست.

غسل و وضو هر دو صحیح است.

مشهور

چیزی که بر آن تیمم می‌شود و اعضای تیمم باید پاک باشد.

مشهور

امام خمینی(ره)

بلی، باید آنها پاک باشند.

تحریر، ج1، واجبات تیمم، م2

آیت الله مکارم

بلی، بنابراحتیاط واجب آن‌ها نیز باید پاک باشند.

توضیح المسائل، م 653.

آیت الله سیستانی

خیر، در تیمم لازم نیست پاک باشند، اگر چه بهتر است.

توضیح المسائل، م 695.

الف: غیر سجده گاه: لازم نیست پاک باشد اگر چه احتیاط مستحب در پاک بودن آن است اما اگر نجس باشد نباید نجاست طوری باشد که موجب نجاسات لباس یا بدن نمازگزار باشد.

ب: سجده گاه: در حال اختیار و بدون اظطرار باید پاک باشد واگر نجس باشد نماز باطل است هر چند نجاست آن مسری نباشد.

مشهور

امام خمینی(ره)

الف: در وسعت وقت نماز را بشکند (و پس از تهیه چیزی که به آن سجده کند از نو نمازش را بخواند)

ب: در تنگی وقت بر لباس پنبه ای یا کتانی سجده نماید، و اگر آن هم نباشد باید بر پشت دستش سجده نماید. و اگر هم قادر نیست بر معادن سجده نماید.

تحریر، جلد 1، مکان نمازگزار، مشکل سجده، م 14.

در طهارت موضع سجده، پاکی سطح ظاهر آن کافی است.

مشهور

 باطل است. مگر در مواردی که استثناء شده و بعدا خواهد آمد.

مشهور

آیت الله سیستانی

چنانچه در فراگیری مسئله کوتاهی کرده است نمازش باطل می‌باشد.

العروه الوثقی، ج1، احکام نجاست، بخش الصلاه فی النجس

امام خمینی (ره)، آیت الله سیستانی و آیت الله مکارم

الف: قبلا پاک بوده و نجاست آن، جدید عارض شده است: نمازش صحیح است.

ب: قبلا نجس بوده ولی شخص آن را آب کشیده و یقین کرده که پاک شده است و بعد از نماز فهمیده که پاک نشده: نمازش صحیح است.

العروه الوثقی، ج1، احکام نجاست، بخش الصلاه فی النجس

استفتائات، ج1،م45، ص139

امام خمینی (ره)، آیت الله مکارم

باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

العروه الوثقی، ج1، احکام نجاست، بخش الصلاه فی النجس

آیت الله سیستانی

چنانچه فراموشی او از روی اهمال و بی اعتنایی بوده، باید بنا براحتیاط لازم نماز را دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید، ولی اگر در میان نماز یادش بیاید، در صورتی که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس یا بیرون آوردن آن، نماز را به هم‌نمی‌زند، باید دربین نماز بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده، لباس را بیرون آورد، ولی چنانچه طوری باشد که اگر بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض کند یا بیرون آورد، نماز به هم می‌خورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه می‌ماند، چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید بنا براحتیاط لازم نماز را دوباره با لباس پاک بخواند و الا باید با همان لباس نجس نماز را تمام کند.

العروه الوثقی، ج1، احکام نجاست، بخش الصلاه فی النجس.

الف: آب کشیدن بدن یا لباس و یا عوض کردن و بیرون آوردن لباس، صورت نماز را به هم‌نمی‌زند و شخص هم می‌تواند لباس را بیرون آورد یا بدن یا لباس را تطهیر کند: باید بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض کند، یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده، لباس را بیرون آورد و نماز را تمام کند.

مشهور

امام خمینی(ره)

ب1: وسعت وقت ندارد: آب کشیدن بدن یا لباس و یا عوض کردن و بیرون آوردن لباس، صورت نماز را به هم می‌زند یا برای شخص امکان بیرون آوردن لباس نیست یا اگر لباس را بیرون آورد عورتش برهنه می‌ماند با همان لباس نماز صحیح است.

استفتائات، ج 1، س6، ص137.

آیت الله سیستانی

باید بنا بر احتیاط لازم نماز را دوباره با لباس پاک بخواند.

منهاج، ج1، کتاب الطهاره،م425.

امام خمینی (ره) و آیت الله مکارم

ب2: وسعت وقت دارد: باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند.

توضیح المسائل مراجع، ج1، م804 و 805 و 806.

تا وقتی که زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است، چنانچه شرایط زیر موجود باشد شخص می‌تواند با آن خون نماز بخواند هر چند خون مذکور بیشتر از درهم باشد و با چرک یا زردآبه یا عرق های متعارف اطراف آن یا دوا و مرهمی که روی آن گذاشته اند یا مواد ضد عفونی کننده مخلوط شده باشد، اگر چه که مستحب است روزی یک مرتبه لباسش را تطهیر کند.

اما شرایط آن عبارتند از:

1-زخم و جراحت قابل توجه بوده و ثبات و استقرار داشته باشد و عرفا از زخم های جزئی محسوب نشود.

2-خون از زخم یا دمل و اطراف آن که عرفا تابع زخم یا دمل محسوب می‌شود، به جای دیگر سرایت نکرده باشد.

3-آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس مشقت داشته باشد.

مشهور

امام خمینی (ره)

و آیت الله مکارم

درهم (به نوع فتوا یا احتیاط واجب) به اندازه بند سر انگشت سبابه می‌شود.

تحریر، جلد1، نجاسات در نماز عفو شده، م 3

عروه الوثقی، مع التعلیقات، ج1، م3، الثانی، ص93

آیت الله سیستانی

بنا بر احتیاط واجب درهم باید به اندازه بند سر انگشت ابهام حساب شود.

منهاج، ج1، م449، ص148

الف: مجموع خون و رطوبتی که به آن رسیده به اندازه درهم یا بیشتر از آن است: نماز با آن باطل است.

مشهور

امام خمینی (ره)

ب: مجموع رطوبت و خون کمتر از درهم است:

1-رطوبت از حدود خون تجاوز کرده است:

نماز با آن باطل است .

2-رطوبت از حدود خون تجاوز نکرده است:

نماز خواندن با آن اشکال دارد مگر آن که رطوبت در خون مستهلک شود و از بین برود.

توضیح: شایان ذکر است که بطلان در این مساله یا بنا بر فتوا و یا بنا بر احتیاط واجب است مثلا مرحوم امام می‌فرمایند: نماز بنا بر احتیاط واجب باطل می‌باشد.

آیت الله سیستانی

نماز خواندن با آن اشکال ندارد.

ب: مجموع رطوبت و خون کمتر از درهم است:

1-   رطوبت از حدود خون تجاوز کرده است:

نماز با آن باطل است.

منهاج، ج1، م449، ص148.

آیت الله مکارم

ب: مجموع رطوبت و خون کمتر از درهم است:

رطوبت از حدود خون تجاوز کرده است:

نماز با آن باطل است.

توضیح: آیت الله مکارم می‌فرمایند: چنانچه رطوبت در خون مستهلک شده باشد بنا بر احتیاط واجب باطل است و الا بنا بر فتوا باطل است.

استفراغ همه انسان‌ها و همه حیوانات پاک است مگر استفراغ سگ و خوک و کافر غیر کتابی که استفراغ این سه نجس است.

مشهور و (استفتائات رهبری، س297، ص 57).

ادرار و مدفوع انسان و هر حیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد مثل گربه و خرگوش نجس است.

در پرندگان حرام گوشت مثل کلاغ و عقاب اختلاف نظر است و بنا بر نظر حضرت امام نجس است.

مشهور

بخار نجس کننده نیست.

مشهور

آیت الله خامنه ای

پوست نازکی که خود به خود از دستها، لبها، پاها و سایر قسمت های بدن جدا می‌شود، محکوم به طهارت است.

استفتائات، س272، ص52.

امام خمینی(ره)

اگر موقع افتادنشان رسیده، اگرچه آنها را بکنند پاک است، ولی بنا بر احتیاط واجب باید از پوستی که موقع افتادنش نرسیده و آن را کنده اند اجتناب نمایند.

العروه الوثقی، ج1، فصل فی النجاسات الرابع من النجاسات، ص 96.

آیت الله سیستانی

اجزاء صغار و کوچک بدن که روح ندارند و به آسانی جدا می‌شوند، پاک هستند و اگر حیات داشته باشند، بنابر فتوی نجس هستند و اگر مشکوک باشند که روح دارند یا خیر، محکوم به پاکی و طهارت هستند و استصحاب حیات عنوان میته (مردار) را اثبات‌نمی‌کند.

استفتاء کتبی از ایشان

آیت الله مکارم

پاک است اما اگر آن را با فشار جدا کنند احتیاط واجب اجتناب است.

العروه الوثقی، ج1، فصل فی النجاسات الرابع من النجاسات، ص 96.

به نظر مشهور مراجع تقلید پاک است و نماز خواندن با لباسی که آلوده به آن عرق شده در صورتی که خشک شده و اثری از آن روی لباس نمانده صحیح است. اما اگر خشک نشده یا اثرش باقی است:

آیات عظام، امام، رهبری، مکارم: بنا بر احتیاط واجب نمی شود با آن نماز خواند.

آیت الله سیستانی: جایز است با آن نماز خواند.

توضیح المسائل مراجع، م116، اجوبة الاستفتاات، س270، عروة الوثقی،ج1،م3

امام: واسطه سوم نجس است اما واسطه چهارم را نجس نمی کند

آیات عظام سیستانی و رهبری: واسطه سوم نجس می شود(رهبری بنا بر احتیاط واجب) اما واسطه چهارم را نجس نمی کند.

تحریر الوسیله، ج1، م9.

رساله جامع آیت الله سیستانی، م137، اجوبه الاستفتاات، س283.

خون انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد، یعنی حیوانی که اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن می‌کند نجس است.

مشهور

امام خمینی(ره) ،

آیت الله خامنه ای

آیت الله سیستانی

الف: از جهت پاکی و نجاست:

محکوم به طهارت است.

تحریر جلد 1، احکام نجاسات، الرابع م 6.

استفتائات، س269، ص51.

توضیح المسائل مراجع، ج1، م98.

استفتائات، س 269، ص51.

تحریر، ج1، نجاسات الرابع، م6.

توضیح المسائل، م 95، ص29.

آیت الله خامنه ای

ب: از جهت خوردن:

خوردن آن حرام است.

امام خمینی (ره)

و آیت الله سیستانی

ب: به احتیاط واجب باید از خوردن آن اجتناب کرد و اگر خون را با زرده تخم مرغ به هم بزنند که از بین برود، خوردن زرده هم مانعی ندارد.

آیت الله مکارم

الف: بنا براحتیاط واجب از تخم مرغی که ذره ای خون در آن است باید اجتناب کرد.

ب: خوردن آن حرام است اما کافی است خون موجود در تخم مرغ را بردارند و دور بریزند و بقیه پاک و حلال است اما اگر عمدا به هم بزنند تا مستهلک شود خوردن آن اشکال دارد.

توضیح المسائل جدید، م4.

امام خمینی(ره)،

آیت الله خامنه ای،

آیت الله سیستانی

پاک است و اجتناب از آب دهان نیز لازم نیست.

تحریر جلد 1، احکام نجاسات، الرابع م 9

آیت الله خامنه ای: استفتائات ، اقتباس از س 286 ص 54.

توضیح المسائل، م 97، ص29.

آیت الله مکارم

پاک است و فرو بردن آب دهان نیز اشکال ندارد.ولی عمدا این کار را نکنند.

العروه الوثقی مع التعلیقات، ج1، نجاسات الخامس، م 13.

الف: عرفا به آن خون‌نمی‌گویند پاک است.

الف: مشهور

امام خمینی(ره)

ب: عرفا به آن خون می‌گویند در صورتی که ناخن یا پوست سوراخ شود به طوری که خون جزء ظاهر بدن حساب شود نجس است. و جهت وضو یا غسل:

1- بیرون آوردن خون و تطهیر محل مشقت ندارد باید برای وضو و غسل خون را بیرون آورند.

2- بیرون آوردن خون و تطهیر محل مشقت زیاد دارد باید اطراف آن را به طوریکه نجاست زیاد نشود، را بشویند و پارچه یا چیزی مثل پارچه، برآن بگذارند و روی آن دست‌تر بکشند.

ب: تحریر ج1، نجاسات، الرابع، م 10.

آیت الله سیستانی

باید تیمم نماید.

توضیح المسائل، م98، ص29.

آیت الله مکارم

باید برای وضو و غسل اطراف آن را شست و پارچه ای روی آن بگذارد و روی پارچه دست‌تر بکشد و احتیاطا تیمم هم بکند.

عروه مع التعلیقات، ج1، احکام جبایر، ص202.

تشخیص اینکه خون هست یا نه با خود مکلف است و با علم به خون بودن، از حیث نجاست، اجتناب لازم است ولی اگر شک در خون بودن آن داشته باشد پاک است.

مشهور

چنانچه همه موارد زیر موجود باشد آب های ترشح شده پاک است.

اول: آب های ترشح شده بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشند.

دوم: ذره های غائط در آب های ترشح شده نباشد.

سوم: نجاست دیگری مثل خون، با بول یا غائط بیرون نیامده باشد.

چهارم: نجاستی از خارج به ادرار یا مدفوع نرسیده باشد.

پنجم: بیشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.

العروه الوثقی ج 1، فصل فی الماء المستعمل، م 2 و 8 و 10(مشهور)

همه این موارد مکروه است.

مشهور

امام خمینی (ره)

آیت الله مکارم

در هنگام ادرار شکم و سینه و زانو و حتی عورت رو به قبله یا پشت به قبله، جایز نیست.

تحریر ج1، احکام تخلی م 5

العروه، مع التعلیقات، ج1، م14، ص140.

آیت الله سیستانی

بنا براحتیاط واجب جایز نیست.

العروه الوثقی ج1، فصل فی احکام تخلی، م 14.

چنانچه اجازه نداده اند حرام است مگر آنکه معمولا کسانی هم که ساکن آنجا نیستند از مکان استفاده می‌کنند و کسی منع‌نمی‌کند. طوری که انسان اطمینان بر عمومی بودن آن مکان می‌کند.

مشهور

تمام مراجع بار اول را واجب و بار سوم را حرام می دانند و

 بار دوم اختلافی است:

آیات عظام امام و رهبری: جایز است

آیت الله سیستانی: مستحب است

آیت الله مکارم: بنا بر احتیاز واجب بار دوم شسته نشود

توضیح المسائل مراجع، م248. اجوبة الاستفتاات، س102.

عرض آن:

مشهور: به مقدار یک انگشت و احتیاط مستحب است که سه انگشت باشد و بهتر این است که با تمام کف دست روی پا را مسح کنیم.

طول آن:

شروع از نوک یکی از انگشتان پا است

پایان: آیات عظام، امام، مکارم: تا برآمدگی بکشند ولی احتیاط مستحب تا مفصل است.

آیات عظام سیستانی: بنا بر احتیاط واجب تا مفصل کشیده شود

رهبری: باید تا مفصل کشیده شود.

توضیح المسائل مراجع، م252 و 253. اجوبة الاستفتاات، س106.

تعلیقات علی العروه، ج 1، شرایط الوضو، م 30

استفتاء از دفتر رهبری

در صورتی که مکان وضو منحصر به همین مکان باشد وضو باطل است در غیر اینصورت معصیت کرده لکن وضوی او صحیح است.

امام خمینی (ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله خامنه ای

استفتائات، ج2، س82، ص53.

جایز نیست ولی اگر وضو بگیرد وضوی او باطل‌نمی‌شود.

آیت الله مکارم

مشهور

وضو صحیح است. ولی اگر مخرج را از بول یا غائط تطهیر نکرده باشد اولی آن است که اول آن را تطهیر کند بعد وضو بگیرد.

توضیح المسائل ص159 م259

توضیح المسائل، م277، ص 55.

باطل است ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح کردن برآنها اشکال ندارد.

امام خمینی (ره)

آیت الله مکارم

توضیح المسائل، م258، ص48.

باطل است ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد احتیاط واجب آن است مسح بر جوراب و کفش نموده و تیمم نیز بنماید.

آیت الله سیستانی

مشهور

خیر، اگر به دلیل دیگری غیر از این امور استعمال آب برای همه دست و صورت ضرر داشته باشد باید تیمم کند.

توضیح المسائل /م261

العروه، مع تعلیقات، احکام الجبائر، ج1، ص202

باید در آب کر یا جاری فرو ببرد و قدری فشار دهد که خون بند بیاید و بعد به نیت وضو از آب بیرون بیاورد (وضوی ارتماسی بگیرد).

امام خمینی(ره)

آیت الله مکارم

استفتائات، 138،ص27

واجب است جبیره ای را بر روی زخم بگذارد که خون از آن بیرون نیاید مثل نایلون.

آیت الله خامنه‌ای

توضیح المسائل مراجع، ج1، م279.

باید بعد از شستن اعضای صحیحه آن عضو، با رعایت ترتیب موضع زخم یا بریدگی را در آب کر یا جاری فرو ببرد و قدری فشار دهد که خون بند بیاید و انگشت خود را روی زخم یا بریدگی در زیر آب از بالا به پایین دست بکشد تا آب بر آن جاری شود سپس مواضع پایین‌تر از آن را بشوید وضو صحیح است.

آیت الله سیستانی

امام خمینی (ره)

آیت الله مکارم

باید به دستور جبیره عمل کنند.

تحریر،ج1، احکام وضو جبیره، م/1

آیت الله سیستانی

باید تیمم کند مگر آنکه مانع در مواضع تیمم هم باشد که در این صورت باید جمع بین تیمم و وضوی جبیره نماید.

منهاج، ج1، م104، ص42.

آیت الله خامنه‌ای

باید اطراف آن را بشوید و احتیاط، آن است که اگر کشیدن دست‌تر برآن ضرر ندارد دست‌تر برآن بکشد.

استفتائات، س135، ص26

امام خمینی(ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

باید روی جبیره مسح شود، ولی اگر مقداری از طرف انگشتان و مقداری از طرف بالای پا باز باشد باید جاهایی که باز است روی پا را، و جایی که جبیره است روی جبیره را با رعایت ترتیب مسح کند.

تحریر،ج1 احکام وضو جبیره، م/1.

منهاج، ج1، م5، ص42

العروه (المحشی)، ج1، کتاب الطهاره فصل فی احکام الجبائر م4-

آیت الله خامنه ای

اگر‌نمی‌تواند روی زخم محل مسح دست‌تر بکشد باید به جای وضو تیمم کند.

استفتائات، س136، ص27

حضرت امام خمینی(ره)

آیت الله مکارم

آیت الله سیستانی

آیت الله خامنه ای

اگر نیاز است (مثل آنکه جبیره نجس است) اشکالی ندارد در غیر آن جایز نیست مگر آنکه بعد از اضافه کردن عرفا جزء جبیره محسوب شود.

العروه (المحشی)ج1

کتاب الطهاره فصل فی احکام الجبائرم4

عروه مع التعلیقات، احکام الجبایر، ج1، ص202

منهاج، ج1، م105، ص43.

استفتائات، س 138، ص27.

امام خمینی(ره)

آیت الله مکارم

آیت الله سیستانی

بنا بر احتیاط واجب هر دو را به جا آورد.

العروه(المحشی،ج1، کتاب الطهاره، فصل فی احکام الجبائر، م4

عروه، مع التعلیقات، ج1، م2، ص204.

منهاج، ج1، م128، ص46.

عبور و توقف در کلیه صحنها جایز است به استثناء صحن مسجد گوهرشاد که توقف در آن جایز نیست ولی عبور چنانچه از یک در داخل و از در دیگر خارج شوند، مانعی ندارد.

مشهور

آیت الله خامنه ای آیت الله مکارم

آیت الله سیستانی

عبور و توقف در آنها جایز است.

استفتائات س 424، ص 86.

منهاج، ج1، عمل الخبابه، الفصل الثانی، الخامس.

امام خمینی (ره)

عبور جایز است و توقف به احتیاط واجب جایز نیست.

تحریر،ج1، احکام جنب، الثالث.

توقف جایز نیست.

مشهور

امام خمینی (ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله خامنه ای

عبور از آنجا جایز است.

استفتائات،س424

ص86

آیت الله خامنه‌ای

جایز است.

استفتائات، س 222، ص42.

مراجع عظام

داخل شدن در رواق‌ها و زیر گنبد اشکال ندارد.

العروه الوثقی جلد 1، ص 277، تحریر الوسیله، جلد 1، ص 107، مسئله 8

امام خمینی(ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

در زمین های بسیار وسیع که از توابع عرفی روستاهاست و معمولاً چراگاه حیوانات است، نماز خواندن، نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد، اگر چه نارضایتی و ممانعت مالکین آشکار گردد.

توضیح المسائل (محشی-امام خمینی(ره))، ج1،م879.

العروه الوثقی(المحشی)، ج2، م17، فصل فی مکان المصلی.

توضیح المسائل، م865، ص137.

العروه، مکان مصلی، م17، ص481.

باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می‌روید، مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و بر سنگ های معدنی مانند سنگ مرمر و سنگ های سیاه اشکال ندارد.

مشهور

برای سجده بهتر از هر چیز، تربت حضرت سید الشهداء (ع) می‌باشد، بعد از آن خاک، بعد از خاک سنگ و بعد از سنگ گیاه است.

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی)، ج1، ص587، م1082 (مشهور)

حمام، زمین نمکزار، مقابل انسان، مقابل دری که باز است، مقابل آتش و چراغ، در آشپزخانه و هر جا که کوره آتش باشد، روبروی عکس و مجسمه، چیزی که روح دارد، مگر آن که بر روی آن پرده بکشند، در جایی که عکس باشد اگر چه روبروی نماز گزار نباشد، در اطاقی که جنب در آن باشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان.

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی)، ج1،ص501، م898. (مشهور)

حضرت امام خمینی(ره)وآیت الله مکارم

و آیت الله سیستانی

اگر برای کسانی که عبور می‌کنند مزاحمت نباشد مکروه است و چنانچه مزاحمت باشد، حرام ولی نماز باطل نیست.

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی)، ج1، ص501، م898.

جای پیشانی نمازگزار نباید از جای ایستادن او یا از جای زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته، پست‌تر یا بلند‌تر باشد (به صورت فتوا یا احتیاط واجب).

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی)، ج1، ص497، م ذیل م888.(مشهور)

حاضر نشدن در نماز جماعت از روی بی اعتنایی جایز نیست و سزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی)، ج1، ص768، م1401.(مشهور)

امام خمینی(ره)آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادی یعنی تنها خوانده شود بهتر است و نیز نماز جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادی که آن را طول بدهند بهتر می‌باشد.

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی)، ج1، ص768، م ذیل م1402.

امام خمینی(ره)

نماز جماعت از مستحبات موکد در تمام نمازهای واجب است. و دارای ثواب عظیمی می‌باشد.

 اما، وضو واجب است و با بودن آب تیمم باطل است.

تحریر، جلد 1، نماز جماعت.

امام خمینی (ره)

الف: قدرت قیام ندارد، باید نشسته نماز بخواند.

ب: قدرت قیام دارد باید ایستاده نماز بخواند.

1-اگر می‌تواند رکوع کند باید رکوع کند.

2-اگر نتواند ایستاده رکوع کند باید ایستاده نماز بخواند سپس بنشیند و به طور نشسته رکوع کند.

3-اگر توانایی سجده و رکوع را ندارد باید ایستاده نماز بخواند و برای رکوع و سجده اشاره نماید.

4-اگر توانایی نشستن را دارد اشاره اش برای سجده در حال نشستن باشد. بلکه احتیاطا در صورت امکان، چیزی را که سجده بر آن صحیح است بر پیشانی بگذارد.

تحریر جلد 1، قیام، مسئله 4 و 5و 6.

امام خمینی(ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

الف: اگر عذر امام جماعت، تیمم یا وضوی جبیره ای است: می شود به او اقتداد کرد.

ب: و اگر عذر او، لباس نجس است:

بنابراحتیاط واجب نباید به او اقتدا کرد(حضرت امام خمینی(ره)).

میشود به او اقتدا کرد(آیت الله سیستانی).

توضیح المسائل (محشی- امام خمینی(ره)، ج1، م1457.

امام خمینی(ره)

به حدی که نه صدای اذان شهر را بشنود و نه دیوارهای شهر را ببیند (خفای اذان و جدران).

تحریرالوسیله، ج1، نماز مسافر ثامنها.

آیت الله خامنه ای

بنابر احتیاط مستحب، هم اذان شهر را نشنویم و هم دیوار شهر را نبینیم. البته نشنیدن اذان شهر، برای تعیین حد ترخص کافی است.

خامنه‌ای، أجوبه الاستفتائات، سؤال676.

آیت الله سیستانی

نشنیدن صدای اذان و ندیدن دیوار یا مردم، باید با هم باشد. در غیر این صورت، باید نمازمان را شکسته بخوانیم. مردم شهر، ما را نبینند. حتی آن‌ها که در خارج شهر و در حومه شهر هستند، نتوانند ما را ببینند. نشانه آن هم این است که ما اهل شهر را نبینیم.

منهاج، ج1، صلوه للمسافر، السابع، ص297.

سیستانی، توضیح المسائل، شرط هشتم.

آیت الله مکارم

یکی از دو نشانه کافی است، به شرطی که یقین نداشته باشیم نشانه دیگر نیست. وگرنه، باید احتیاط کنیم.

مکارم، توضیح المسائل، مسئله1155.

گناه است و زن باید نمازش را کامل بخواند اگر این سفر باعث نشوز باشد.

مشهور

آیت الله مکارم

آیت الله سیستانی

آیت الله خامنه ای

گناه است و زن باید

بنابر احتیاط واجب، نمازش را کامل بخواند.

العروه مع التعلیقات، صلوه المسافر، الخامص فی الشروط، ج 1، ص 782.

توضیح المسائل، م2378، ص350.

امام خمینی(ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

اگر او را از سفر نهی کرده باشند، و باعث اذیت و ازار ایشان باشد، باید نمازش را کامل بخواند.

العروه الوثقی، صلاه المسافر، الخامس من الشروط.

حاشیه العروه الوثقی، ج2، ص515.

 العروه مع التعلیقات، صلوه المسافر، الخامس فی الشروط، ج 1، ص 782.

نمازش را باید شکسته بخواند.

مشهور

آیت الله سیستانی

اگر مردم او را بشناسند که زیاد به سفر می‌رود (کثیر السفر)، باید نمازش را کامل بخواند.

منهاج الصالحین مسئله912.

امام خمینی(ره)

کثیر السفر با مسافر فرقی ندارد و در حکم مسافر است و نمازش شکسته است.

امام، استفتائات، ج1، ص246، سؤال376.

آیت الله خامنه ای

سفر فقط باید شغلی باشد.

اجوبه الاستفتائات، ص129، سؤال 642 و652؛ جزوه

آیت الله سیستانی

هر کس به هر دلیلی بسیار سفر برود، چه شغلی و تحصیلی و چه تفریحی و زیارتی، نمازش کامل است.

سیستانی، توضیحالمسائل،مسئله1294.

آیت الله مکارم

چه سفر شغلی و چه تفریحی و چه کاری، نماز کثیر السفر کامل است. این در صورتی است که هر سه، کار اصلی او محسوب شود.

مکارم، پیک احکام، ش16، سؤال14.

الف:زمین وسقف وبام طرف داخل دیوار: نجس کردن آنها حرام است و در صورت نجس شدن واجب است تطهیر شود.

مشهور

امام خمینی(ره)

ب: طرف بیرون دیوار مسجد:

احتیاط واجب طرف بیرون را هم نجس نکنند واگر نجس شود نجاستش را برطرف نمایند.

تحریر، ج1، احکام نجاسات، م/1.

آیت الله سیستانی

اگر نجس کردن طرف بیرون دیوار موجب هتک مسجد باشد البته حرام است و بر طرف کردن آن مقداری که رافع هتک باشد، لازم است و در صورت عدم هتک احتیاط مستحب آن است، که نجس نکند و در صورت نجس شدن لازم نیست نجاستش را بر طرف نمایند.

توضیح المسائل، م886، ص139.

آیت الله مکارم

احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند.

عروه مع التعلیقات، احکام النجاسه، م2، ص78.

امام خمینی(ره)

آیت الله مکارم

آیت الله سیستانی

بر همه کسانی که متوجه نجاست شده اند لازم است که به طور واجب کفایی نجاست را بر طرف کنند، یعنی اگر یک یا چند نفر اقدام به تطهیر کنند از دیگران ساقط می‌شود وگرنه همه آنها گناهکارند و کسی که مسجد را نجس کرده در این حکم با دیگران تفاوتی ندارد.

تحریر، ج1، احکام نجاسات، م/1

عروه، مع التعلیقات، ج1، م3، ص79.

توضیح المسائل، م886، ص139.

بلی، واجب فوری است.

مشهور

امام خمینی(ره)

و آیت الله مکارم

الف: باقی گذاشتن نجاست موجب بی احترامی به مسجد میباشد:

بنا بر احتیاط واجب، باید به کسی که می‌تواند تطهیر کند اطلاع دهد.

ب: باقی گذاشتن نجاست موجب بی احترامی به مسجد‌نمی‌باشد، اطلاع دادن واجب نیست.

تحریر، ج1، احکام نجاسات، م/1.

العروه مع التعلیقات، احکام نجاسه، م19، ص83.

آیت الله سیستانی

الف:چنانچه بداند یا احتمال عقلایی بدهد که اگر به دیگری اطلاع دهد این کار انجام می‌گیرد بنا بر احتیاط واجب باید به او اطلاع دهد.

ب: باقی گذاشتن نجاست موجب بی احترامی به مسجد‌نمی‌باشد: اطلاع دادن واجب نیست.

منهاج، کتاب الطهاره، م438.

توضیح المسائل، م888، ص140.

وقتی انسان وارد مسجد می‌شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است.

مشهور

مکروه است.

مشهور

حرام است.

مشهور

آیت الله سیستانی

شایان ذکر است که مراد از حرم در این مسأله، روضه منوره است یعنی محوطه ای که ضریح مقدس و قبر مطهر در آن قرار دارد و اما حرمت نجس کردن یا وجوب تطهیر سایر رواقها یا صحن‌ها که مسجد نباشد در صورتی است که موجب بی احترامی و هتک باشد.

منهاج الصالحین، کتاب طهارت، م442، ج1، ص147

امام خمینی(ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

آیت الله خامنه ای

حسینیه، حکم مسجد را ندارد ولی نجس کردن آن اگر موجب هتک حرمت گردد جایز نیست.

تحریر، ج1، احکام نجاسات، م1. منهاج، ج1، م422،ص147

العروه، احکام نجاسه، م20، ص83.

استفتائات، س427، ص87.

امام خمینی(ره)

آیت الله سیستانی

آیت الله مکارم

آیت الله خامنه ای

نماز صحیح است در صورتیکه در تمام حالات نماز جاهایی که باید پوشاند، پوشیده باشد.

تحریر، ج1، لباس نمازگزار، م4 و استفتائات، ج3، س10، ص249.

منهاج، ج1، لباس المصلی، ف1، م518، ص174.

استفتائات، س437، ص89.

آیت الله مکارم

اگر کفش مانع رسیدن سر انگشت پا به زمین نشود اشکال ندارد.

نماز خواندن با دستکش اشکال ندارد.

مکارم، استفتائات جدید، ج3، ص69، س189.

امام خمینی (ره)

احتیاط واجب آن است که مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه نپوشد.

تحریر، ج1، م17، ص132.

آیت الله خامنه ای

پوشیدن لباس مختص مرد برای زن حرام است علی الاحوط.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات

آیت الله سیستانی

حرام نیست ولی بنا بر احتیاط واجب جایز نیست مرد خود را به هیئت و زی زن در آورد و همچنین به عکس.

مسائل المنتخبه، م251، ص128.

امام خمینی(ره) آیت الله مکارم

نماز خواندن با لباس مختص اشکال ندارد.

توضیح المسائل ، م846.

العروه، ج1، ساتر المصلی، م42، ص429.

العروه الوثقی مع التعلیقات، ج1، م 42، ص467 و 468.

آیت الله سیستانی

نماز خواندن با لباس مختص باطل نیست.

العروه الوثقی مع تعلیقه، ج2، م42، ص56.

آیت الله خامنه ای

اگر چه زن و مرد‌نمی‌توانند لباس مختص یکدیگر را به گونه ای بپوشند که زی آنها قرار گیرد ولی در هر حال پوشش آن موجب بطلان نماز‌نمی‌شود.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات.

آیت الله مکارم

احتیاط آن است نپوشد،  ولی پوشیدن لباس مختص زنان توسط مردان و بالعکس در منزل اگر مفسده خاصی بر آن مترتب‌نمی‌شود اشکال ندارد.

استفتائات جدید، ج2، س159، ص78.

لازم است تمام بدن (غیر از وجه وکفین) و موی سر خود را از نامحرم بپوشانند.

مشهور

آری باید پوشانده شود.

مشهور

بله، باید بپوشانند.

مشهور

آیت الله مکارم

بهتر است بپوشانند در صورت منشا فساد باید بپوشاند.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سؤالات جامعه الزهراء (س)

امام خمینی(ره)

لباس های تنگ و چسبان به نحوی باشد که جلب نظر و توجه اجنبی نماید و موجب مفسده شود، باید از نامحرم بپوشاند.

استفتائات،ج3، ص255، س27 (نظر ایشان در رابطه به حجم پا با وجود ضخامت جوراب در این سوال بیان شده است).

آیت الله خامنه ای

اگر پوشیدن آن به نحوی باشد که مهیج باشد و زینت محسوب شود و مفسده به بار آورد باید از نامحرم بپوشاند.

استفتائات جدید، ج1، ص235، س819.

آیت الله مکارم

پوشیدن لباسهای تنگ و چسبان اشکال دارد.

توضیح المسائل، ص402، م2090.

استفتائات

حضرت امام خمینی(ره)

الف: اگر مفسده ندارد اشکال ندارد.

استفتائات، ج3، س52، ص271.

آیت الله خامنه ای

ب: چنانچه مفسده ای بر آن مرتب باشد جایز نیست.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات.

آیت الله سیستانی

ب: فی نفسه حرام نیست.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات.

آیت الله مکارم

ب: حرام نیست مگر اینکه منشاء مفسده خاصی گردد.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات.

امام خمینی(ره)

اگر مفسده دارد جایز نیست.

استفتائات، 1382، ج3، ص274، با استفاده از س65.

آیت الله خامنه ای

اگر موجب ریبه و فساد است و جلب توجه نامحرم می‌کند جایز نیست.

استفتائات موجود در واحد پاسخ سوالات.

آیت الله سیستانی

اگر موجب لذت شهوانی نباشد و خوف ابتلا به گناه نباشد اشکال ندارد.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات.

آیت الله مکارم

جایز نیست.

استفتائات جدید، ج1، س811، ص233.

آیت الله خامنه ای

چنانچه مفسده ای بر آن مرتب باشد جایز نیست.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات.

آیت الله سیستانی

فی نفسه حرام نیست.

استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات

آیت الله مکارم

اگر همراه با لذت و ریبه نباشد و فتنه و مفسده خاصی نباشد، اشکال ندارد.

استفتائات جدید، ج1، ص233،س811.

امام خمینی(ره)

گفتگو با نامحرم اگر موجب فساد نباشد اشکال ندارد.

امام، استفتائات، ج3، س6، ص274.

امام خمینی(ره)

در مقام ضرورت اگر موارد مذکور بدون لمس و نظر ممکن باشد، لمس و نظر مطلقا جایز نیست.

استفتائات، ج3، س70،ص275.

آیت الله خامنه ای

و آیت الله سیستانی

و آیت الله مکارم

در مقام ضرورت و معالجه جایز است و در غیر این صورت جایز نیست.

مقام معظم رهبری، اجوبه الاستفتائات،ص287.

آیت الله خامنه ای

در صورتی‌که مراجعه به پزشک زن حاذق و متخصص، غیر ممکن و یا خیلی سخت باشد.

اجوبه الاستفتائات، س1303، ص288.

آیت الله مکارم

در صورتی که پزشک هم جنس به قدر کافی وجود داشته باشد و احساس ضرورتی به غیر هم جنس نشود، به غیر هم جنس در جای که مستلزم نظر و لمس حرام است، جایز نیست.

استفتائات جدید، 1384، ج2، ص 597و 598، با استفاده از س1723 و 1730 و ص600، س 1737.

آیت الله سیستانی

اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام است با بودن متخص زن جایز نیست، مگر اینکه به متخصص زن در انجام صحیح کار اعتماد نباشد.

فقه برای غرب‌نشینان،1382

 با استفاده از م360، ص247.

امام خمینی (ره)

اگر ضرورت دارد ، ولی بدون ضرورت با وجود دکتر زن به مرد مراجعه نکنند.

استفتائات، 1382، ج3، س84، ص279.

آیت الله خامنه ای

اگر معاینه و درمان منوط به نظر و لمس حرام باشد جایز نیست مگر در صورتیکه مراجعه به پزشک حاذق و متخصص، غیر ممکن باشد.

اجوبه الاستفتائات، س1303، ص288.

آیت الله سیستانی

اگر مستلزم نگاه یا لمس حرام است با بودن متخصص جایز نیست مگر اینکه به متخصص زن در انجام صحیح کار اعتماد نباشد.

فقه برای غرب نشینان، 1382، ص247، با استفاده از م 260.

آیت الله مکارم

در صورتی که پزشک هم جنس به قدر کافی وجود داشته باشد و احساس ضرورتی به غیر هم جنس نشود، به غیر هم جنس در جای که مستلزم نظر و لمس حرام است، جایز نیست.

استفتائات جدید، 1384، ج2، با استفاده از س1723 و 1730، ص597 و 598 و س 1737، ص600.

با قصد لذت حرام است اما بدون قصد لذت جایز است.

مشهور

امام خمینی(ره)

و آیت الله مکارم

حتی بدون قصد لذت حرام است.

استفتائات، ج4، ص165، س5159.

جامع الاحکام، ج2، س1711، ص172.

آیت الله سیستانی

بدون قصد لذت بنابراحتیاط واجب حرام است.

منهاج، ج3، ص295.

الف: اگر عمدا با زیور الات طلا نماز بخواند، نمازش باطل است.

ب:اگر از روی جهل و فراموشی و ندانستن مسئله با زیور آلات طلا نماز بخواند نمازش صحیح است.

مشهور

نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند ولی نافله عشا را به نیت این که شاید مطلوب خداوند باشد می‌تواند به جا آورد.

مشهور

از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.

مسافر و کسی که برای او سخت است که نافله شب را بعد از نصف شب بخواند می‌تواند آن را در اول شب و قبل از نیمه شب بجا آورد.

مشهور

آیت الله سیستانی

وقت نافله شب بنابر مشهور نصف شب است و این اگرچه احوط و بهتر است، ولی بعید نیست از اول شب باشد و تا اذان صبح وقتش ادامه دارد و بهتر آن است نزدیک اذان صبح خوانده شود.

توضیح المسائل محشی، امام خمینی، ج1، م767، ص427.

بله. اگر انسان در این دو حال نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد.

مشهور

امام خمینی (ره)

آیت الله سیستانی

باید صیغه خوانده شود و لازم نیست آن را به عربی بخوانند، پس اگر بگوید، چنانچه مریض من خوب شود برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم نذر او صحیح است.

توضیح المسائل محشی، امام خمینی، ج2، م2641.

صیغه نذر عبارت است از (لله علی) یعنی برای خدا بر من است) به هر زبانی که باشد.

مشهور

کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام علیه السلام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.

مشهور

باید همان طور که نذر کرده به جا آورد پس اگر نذر کند که روز اول ماه صدقه بدهد، یا روزه بگیرد، (یا نماز اول ماه بخواند) چنانچه قبل از آن روز یا بعد از آن به جا آورد کفایت‌نمی‌کند. و نیز اگر نذر کند که وقتی مریض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پیش از آن خوب شود صدقه را بدهد کافی نیست.

مشهور

هر گاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را انجام دهد، بعد از آن که حاجتش برآورده شد باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر بدون آن که حاجتی داشته باشد عهد کند که عمل خیری را انجام دهد آن عمل بر او واجب می‌شود و در عهد هم مثل نذر باید صیغه خوانده شود مثلا بگوید با خدا عهد کردم چنین کنم.

مشهور

آیت الله مکارم

در صورتی که باغ محصور نباشد، یا شاخه هایش بیرون آمده باشد، و به قصد عبور از آن راه برود نه به قصد باغ و چیدن میو، و موجب افساد نشود، در این صورت استفاده به مقدار نیاز خوردن (نه بردن) اشکالی ندارد و در صورت عدم رضایت احتیاط واجب اجتناب است.

الفتاوی الجدیده، ج1، س1577

آیت الله صافی

ضامن خسارت حاصله از آتش سوزی مذکور است و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیه لازم است.

جامع الاحکام(صافی)، ج 1، ص 369، س 1233.

آیت الله بهجت

شما خودتان سعی کنید که عملتان با اخلاص باشد.

استفتائات (آیت الله بهجت)، ج 4، ص 540

آیت الله بهجت

تا حدی که موجب هتک نباشد، مانعی ندارد.

استفتائات (آیت الله بهجت)، ج 4،ص 540

مقام معظم رهبری

به راه انداختن دسته‌های عزاداری امر بسیار پسندیده و مطلوبی است و از بزرگترین اعمالی است که انسان را به خداوند نزدیک می‌کند، ولی باید از هر عملی که باعث اذیّت دیگران می‌شود و یا فی‌نفسه از نظر شرعی حرام است، پرهیز کرد.

مقام معظم رهبری أجوبه الاستفتائات س 1448

آیت الله فاضل

جایز نیست. و دعوت افراد بیگانه و اجازه ورود در منزل شوهر، بدون اذن جایز نیست. مگر احراز رضایت شود.

جامع المسائل (فارسي- آيت الله فاضل)، ج 1، ص  584 ، س 2182

آیت الله صافی

اگر به قصد اعراض از عزداری سیدالشهداء(عليهم السلام) نباشد اشکال ندارد.

جامع الأحكام (صافي)، ج 2، ص 131، س 1592

اجماع

مستحب و کار پسندیده‌ای است.

استفتائات آيت الله تبريزي، س 2014/ آيت الله بهجت ، استفتائات، س 1828/ آيت الله نوري استفتائات س 602/ جامع الأحكام (آيت الله صافي)، ج 2، ص 131 س 1590

مقام معظم رهبری

اگر خوف مفسده باشد باید از آن اجتناب شود.

أجوبه الاستفتائات س 1458

آیت الله فاضل

اگر در معرض ریبه و التذاذ نباشد حرام نیست.خداوند متعال مي‌فرمايد: «فَسْئَلوهُنَّ مِنْ وَراءِ حجابٍ» خوب است كه مجالس زنانه خصوصاً در رابطه با عزاداري و مداحي اهلبيت (عليهم السلام) طوري باشد كه كاملاً مراعات عفت بشود.

جامع المسائل (فارسي- آيت الله فاضل)، ج 584، سؤال 2183

آیت الله صافی

در صورتی که نامحرم صدای آنها را نشنود مانعی ندارد.

جامع الاحكام (صافي)، ج 2، ص: 130 س 1589:

آیت الله صافی

باید از بهترین مدایح که مشتمل بر مضامین صحیح و اقتباس از آیات و احادیث و نکات شعری ادیبانه و دور از غلو است، استفاده شود.

جامع الاحكام (صافي)، ج 2، ص 128، س 1578

آیت الله بهجت

این کارها خلاف احتیاط است، بلکه اگر به طوری باشد که اهانت به آن ذوات مقدسه(عليهم السلام) باشد، به عنوان ثانوی حرام قطعی است.

استفتائات (آيت الله بهجت)، ج 4، ص 542

آیت الله مکارم

از افضل قربات است، و سرودن و خواندن اشعاری که حاکی از مظلومیت و زحمات و فداکاری آن حضرات نماید کار بسیار خوبی است؛ ولی باید از هر گونه کاری که باعث هتک حرمت آن بزرگواران می‌شود، و موجب وهن مذهب در نظر دیگران می‌گردد، پرهیز گردد.

استفتائات جديد (مكارم)، ج 3، ص 178 سؤال 506

آیت الله بهجت

این کارها خلاف احتیاط است، بلکه اگر به طوری باشد که اهانت به آن ذواتمقدسه(عليهم السلام) باشد، به عنوان ثانوی حرام قطعی است.

استفتائات (آيت الله بهجت)، ج 4، ص 542 س 6396.

آیت الله مکارم

از افضل قربات است، ولي بايد از هر گونه كاري كه باعث هتك حرمت آن بزرگواران مي‌شود و موجب وهن مذهب در نظر ديگران مي‌گردد و به بدن آسيب مي‌رساند پرهيز گردد. و تعبيراتي كه در عرف توهين آميز است، مانند نسبت سگ به خود دادن يا صداي حيوانات درآوردن هيچكدام مناسب مجالس عزاداري نيست و بايد به همه نصيحت كنند كه از اين امور كه باعث وهن اين مراسم بزرگ مي‌شود و موجب ناراحتي حضرت بقيه الله مي‌گردد، پرهيز كنند.

استفتائات جديد (مكارم)، ج 3، ص 178 سؤال 506

آیت الله نوری

سینه زدن برای ائمه(عليهم السلام) به عنوان تعظیم شعائر دینی و زنده نگاهداشتن خاطره و مظلومیت آنان در طول تاریخ مورد توجه متشرعه بوده و سبب تقویت و احیاء حق و نشرمعارف اهل بیت(عليهم السلام)است.

آيت الله نوري استفتائات س 594

آیت الله فاضل

سینه زنی یکی از مظاهر مهم عزاداری و ابراز تنفّر از ظلم بنی‌امیه است. و نه تنها اشتباه نیست بلکه در تداوم هدف عاشورا نقش مهمی دارد.

جامع المسائل (فارسي- آيت الله فاضل)، ج 1، ص 581، سؤال 2161

حضرت امام و آیات عظام تبریزی، فاضل، سیستانی، بهجت

مانع و اشکالی ندارد.

- استفتائات تبريزي،س 2015.

آيت الله سيستاني (سايت).

آيت الله فاضل، استفتائات، ج 1، س2163.

آيت لله بهجت، استفتائات،س1845.

امام، استفتائات، ج 3، ص 581، س 35

آیت الله نوری

اگر در مقابل نامحرم مفسده نداشته باشد مانعی ندارد.

آيت الله نوري، استفتائات

س 516.

آیت الله مکارم

در مقابل نامحرم بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.

مكارم، استفتائات، ج 2، ص 247، مسأله 765

آیت الله نوری

در تعزيه خواني در صورتي كه مطالب را صحيح بخوانند و از غنا اجتناب شود و مرد لباس زن نپوشد و از اجتماع مرد و زن مفاسدي به وجود نيايد اشكالي ندارد.

آيت الله نوري، استفتائات

س 516.

آیت الله مکارم

احتياط واجب آن است كه مردان از اين كار خودداري كنند؛ ولي مشاهده اين صحنه‌ها از تلويزيون، در صورتي كه مفسده خاصي نداشته باشد، اشكالي ندارد.

مكارم، استفتائات، ج 2، ص 247، مسأله 765

آیت الله تبریزی

اشکالی ندارد.

حضرت امام، مقام معظم رهبری، آیات عظام فاضل نوری

اگر سبب مفسده نباشد ایرادی ندارد و زنان باید از نگاه کردن به بدن نامحرم اجتناب کنند.

آیت الله بهجت

بنا بر احتیاط واجب بدن خود را از نامحرم بپوشانند.

آیت الله صافی

اگر در معرض دید نامحرم نباشد اشکال ندارد.

آیت الله مکارم

بنابر احتیاط مردان از این کار خودداری کنند.

آیت الله تبریزی

مانعی ندارد.

تبريزي، استفتائات، س 2015

آیت الله فاضل

جایز بلکه راجح است.

مشروط بر آنکه موجب ضرر مهم و اضرار بر نفس نباشد.

جامع المسائل (فارسي- آيت الله فاضل)، ج 1، ص 581، س 2162

آیت الله نوری، مقام معظم رهبری

سینه زدن به طور متعارف عملی ارزشمند و پسندیده است.

آيت الله نوري، استفتائات، س 594:

خامنه‌اي، استفتائات، س 1463.

آیت الله بهجت

در صورتی که مناسب عزاداری باشد و مرض آور نباشد، اشکال ندارد.

آيت الله بهجت، استفتائات، ج 4، ص 504.

.

حضرت امام

مانعی ندارد، مگر اینکه موجب ضرر فاحش بر بدن شود.

در مورد زنجير زني كه منجر به سياه شدن و يا مجروح شدن بدن مي‌شود، و همچنين غالباً پشت پيراهن افراد باز است و بيشتر در خيابان و معابر عمومي ظاهر مي‌شوند، نظر شريف شما چيست؟

ج: مانعي ندارد، مگر اينكه موجب ضرر فاحش بر بدن شود.

امام، ج 3، ص 580، س 34

آیت الله صافی

اگر ضرر معتد برای بدن نداشته باشد در عزای حضرت سیدالشهداء(عليهم السلام) مانعی ندارد.

س 1595: زدن زنجير به اگر فردي طوري سينه يا زنجير بزند كه بدنش كبود يا قرمز بشود آيا بايد كفّاره بدهد؟

گونه‌اي كه پشت انسان سياه شود در عزاداري چگونه است؟

در مراسم عزاداري حضرت سيدالشهداء (عليهم السلام)اشكال ندارد.

جامع الاحكام (صافي)، ج 2، ص 132، س 1594

مقام معظم رهبری

شرکت زنان در دسته‌های سینه زنی و زنجیر زنی شایسته نیست.

رهبري، اجوبه، س 1454

آیت الله بهجت

سینه زدن زنان با حفظ حجاب اشکال ندارد.

استفتائات، (آيت الله بهجت)، ج 4، ص 540- 6388.

آیت الله نوری

در صورتی که همراه با حرامی نباشد جایز است. بانوان محترمه باید سعی کنند ضمن شرکت در عزاداریها حجاب و عفاف خود را کاملاً رعایت نمایند.

آيت الله نوري، استفتائات، س 593:

آیت الله مکارم

آمیخته با گناه نباشد مانعی ندارد.

سؤال 504: حركت زنان با وضع نامناسب به دنبال هيأتهاي عزاداري كه موجب بروز گناهان و آلودگيهايي مي‌شود، چه صورتي دارد؟ براي عزاداري بانوان چه روشي را توصيه مي‌فرماييد؟

جواب: عزاداري خامس آل عبا (عليهم السلام) و ساير معصومين (عليهم السلام)از افضل قربات است ولي مردان و زنان بايد طوري رفتار كنند كه آميخته با خلاف شرع نشود.

استفتائات جديد (آيت الله مكارم)؛ ج 3، ص 177

مقام معظم رهبری

اگر به نحو متعارف و به گونه‌ای باشد که از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه در عزاداری محسوب شود اشکال ندارد.

خامنه‌اي،أجوبه الاستفتائات، س 1463

آیت الله بهجت

اشکال ندارد.

استفتائات، آيت الله بهجت، ج 4، ص 540

حضرت امام و مقام معظم رهبری و آیات عظام تبریزی، فاضل، مکارم

اگر موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنی قابل توجهی گردد، جایز نیست.

سوال:  استفاده از طبل و سنج و شيپور و همچنين زنجيرهايي كه داري تيغ هستند در مجالس و دسته‌هاي عزاداري چه حكمي دارد؟

ج: اگر استفاده از زنجيرهاي مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و يا باعث ضرر بدني قابل توجهي گردد، جايز نيست ولي استفاده از شيپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشكال ندارد.

- استفتائات جديد (آيت الله مكارم)، ج 1، ص 164

رهبري، اجوبه الاستفتائات، س 1440:

جامع المسائل (فارسي- آيت الله فاضل)، ج 1، ص 581

استفتائات، ج 3، ص 581، س 34

آیت الله صافی

اگر ضرر معتد به برای بدن نداشته باشد در عزای حضرت سیدالشهداء (عليهم السلام)مانعی ندارد.

جامع الاحكام (صافي)، ج 2، ص 131

آیت الله نوری

عزاداری برای حضرت امام حسین (عليهم السلام)طبق سنت متعارف و معمول بین شیعیان اشکال ندارد.

آيت الله نوري، استفتائات، س 601.

مقام معظم رهبری، آیت الله مکارم

اگر سبب وهن مراسم عزاداری نشود اشکال ندارد.

آيا به كار بردن لفظ «حُوُسين» به جاي «حسين» (عليهم السلام)جايز است؟ فرياد كشيدن و كوبيدن سر به در و ديوار و زمين در جلسات عزاداري چه حكمي دارد؟

جواب: از هر گونه كاري كه باعث هتك حرمت آن بزرگوارن مي‌شود و موجب وهن مذهب در نظر ديگران مي‌گردد و به بدن آسيب مي‌رساند پرهيز گردد و تعبيراتي كه در عرف توهين آميز است مانند نسبت سگ به خود دادن يا صداي حيوانات درآوردن هيچكدام مناسب مجالس عزاداري نيست و بايد به همه نصيحت كنند كه از اين امور كه باعث وهن اين مراسم بزرگ مي‌شود و موجب ناراحتي حضرت بقيه الله مي‌گردد، پرهيز كنند.

(استفتاء از دفتر مقام معظم رهبري)، پرسش و پاسخ دانشجويي، ج 13، ص 333، استفتائات جديد (آيت الله مكارم)، ج 3، ص 178

آیت الله سیستانی

اشکالی ندارد.

آيت الله سيستاني، سايت

آیت الله نوری

عزاداری برای حضرت امام حسین (عليهم السلام)طبق سنت متعارف و معمول بین شیعیان اشکال ندارد.

آيت الله نوري، استفتائات، س 601

آیت الله سیستانی

اشکالی ندارد.

آيت الله سيستاني، استفتائات، سايت

مقام معظم رهبری

این اعمال که به عنوان اظهار حزن و عزاداری سنتی و محبت ائمه (عليهم السلام) محسوب نمی‌شوند از نظر شرعی اعتباری ندارند، بلکه اگر منجر به ضرر بدنی قابل توجه و یا وهن مذهب شوند، جایز نیست.

خامنه‌اي، اجوبه، س 1451

آیت الله مکارم

این سخنان پایه و اساسی ندارد و سزاوار است عزاداری به صورتی باشد که باعث هتک دین و مقدسات نشود و عزاداران حسینی( علیهم رضوان الله و برکاته)از تفرقه و اختلاف دوری کنند و متحد باشند.

استفائات جديد ج 2 ص 248

حضرت امام (ره)

خون انسان در هر صورت نجس است.

توضيح المسائل (محشي- امام خميني) ج 1، ص 140

مقام معظم رهبری

این گونه اعمال که موجب وهن مذهب می‌شوند جایز نیست.

رهبري، اجوبه الاستفتائات، س 1449

حضرت امام، آیات عظام تبریزی،  فاضل

اشکالی ندارد.

تبريزي، استفتائات، س 2028، جامع المسائل (فارس- آيت الله فاضل) ج 1، ص 582

آیت الله نوری

طبق متعارف اشکالی ندارد.

آيت الله نوري، استفتائات، س 598

مقام معظم رهبری

فی نفسه اشکال ندارد ولی نباید این امور جزء دین شمرده شوند.

خامنه‌اي، اجوبه الاستفتائات، س 1443ياي‌اي

آیت الله مکارم

چون متعلق به عزاداری آن حضرت می‌باشد محترم است.

مكارم، استفتائات، ج 1، س 1753

آیت الله صافی

فی حدّ نفسه اشکال ندارد ولی در همه امور رعایت اعتدال و میانه‌روی خوب است و حمل علم بعید نیست از تعظیم شعائر محسوب شود و بی‌اشکال باشد.

آيت الله صافي، جامع الاحكام، ج 2، ص 133، س 1601

حضرت امام

چنانچه موجب وارد آمدن خسارت به مسجد و نیز مانع از نماز خواندن نشود، اشکال ندارد.

توضيح المسائل، امام خميني، ص 201

مقام معظم رهبری

اگر قرار دادن آنها در مسجد با شئونات عرفی مسجد منافات داشته باشد و یا برای نمازگزاران مزاحمت ایجاد کند، اشکال دارد.

اجوبه الاستفتائات (فارسي)، ص 323، س 1441

آیت الله تبریزی

مانعی ندارد، لکن باید در جایی از مسجد بگذارند که مانع از نمازِ نمازگزاران نباشد، ولو به اینکه با تخته و مثل آن جای خاصی برای آن در مسجد درست کنند، که مانع نمازگزاران نشود.

تبريزي، استفتائات، ج 1، ص 454

حضرت امام

چنانچه موجب وارد آمدن خسارت به مسجد و نیز مانع از نماز خواند نشود، اشکال ندارد.

حضرت امام، توضيح المسائل، ص 201

آیت الله بهجت

اگر برای نمازگزاران مزاحمت نداشته باشد و با اذن متولّی باشد، به خودی خود مانعی ندارد.

آيت الله بهجت، استفتائات، ج 4، ص 384

حضرت امام

چنانچه موجب وارد آمدن خسارت به مسجد و نیز مانع از نماز خواندن نشود، اشکال ندارد.

حضرت امام، توضيح المسائل، ص 201

آیت الله نوری

اگر موجب هتک شود اشکال دارد.

آيت الله نوري، هزار و يك مسئله فقهي، ج 2، ص 40

آیت الله بهجت

اشکال ندارد و مناسب است مساجد را برای اقامه‌ی نماز و عبادات دیگر بگذارند.

استفتائات ج 4، ص 545

آیت الله بهجت

اگر موجب اذیت دیگران نباشد، جایز است.

استفتائات، آيت الله بهجت، ج 4، ص 543

آیت الله بهجت

اگر در مقابل نامحرم نباشد و مستلزم حرامی نباشد، جایز است.

استفتائات، آيت الله بهجت، ج 4، ص 546

آیت الله مکارم

حرام نیست ولی سزاوار است در ایام شهادت رعایت احترام را بنمایند.

آيت الله مكارم، احكام بانوان، ص 246، س 894 و 895

آیت الله مکارم

اشکالی ندارد، اصلاح کردن هم مانعی ندارد، البته سزاوار است در روزهای عزا از این کار پرهیز شود.

آيت الله مكارم، احكام بانوان، ص 246

آیت الله فاضل

بهتر آن است که نماز را مقدم دارند. همانطور که حضرت امام حسین علیه السلام در روز عاشورا هنگام ظهر، نماز ظهر اقامه کردند.

جامع المسائل (فارسي- آيت الله فاضل)، ج 1، ص 583، س 2177

آیت الله بهجت

جمع آن دو ممکن است.

استفتائات، آيت الله بهجت، ج 2، ص 271