ورود شما را به سایت مدرسه علمیه اسلام شناسی حضرت زهرا سلام الله علیها گرامی می داریم

پای صحبت استاد مقدسی: حق استاد بر شاگرد

 

پای صحبت استاد مقدسی: حق استاد بر شاگرد

1395/01/28  |  1،124 بازدید

موضوع بحث و سخن امروز ما توضیح حق استاد در رساله حقوق امام سجاد(علیه السلام) است در این رساله امام سجاد(علیه السلام) 50 حق واجب که انسان را احاطه کرده ذکر می نمایند

روز شنبه مورخ 28/1/1395 ساعت 10:30 صبح در محل سالن اجتماعات مدرسه نشستی با حضور طلاب واساتید برگزار گردید .مطالب زیر بخشی از سخنان استاد مقدسی مدیریت محترم مدرسه علمیه اسلام شناسی در این نشست  می باشد:

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله و الصلوه علی رسول الله و علی آله خازن علم الله

ایام مبارک و نورانی ماه مبارک رجب را خدمت همه عزیزان تبریک و تهنیت عرض می کنم امیدوارم از فیوضات و برکات این روزها و شب ها ی نورانی بهرمند شوید .

موضوع بحث

موضوع بحث و سخن امروز ما توضیح حق استاد در رساله حقوق امام سجاد(علیه السلام) است در این رساله امام سجاد(علیه السلام)  50 حق واجب که انسان را احاطه کرده ذکر می نمایند و درپایان آن می فرماید: " فهذه خمسون حقا محیطا بک لا تخرج منها فی حال من الاحوال ، یجب علیک رعایتُها و العملُ بها فی تادیتها و الاستعانه بالله جل ثنائه و لاحول ولا قوه الا بالله و الحمدلله رب العالمین "

این 50 حقی است که تو را احاطه کرده و از این حقوق در هیچ حالی از احوال خارج نیستی . بر تو واجب است رعایت آن حقوق و تلاش برای ادای آن و طلب مساعدت و کمک از خداوند متعال بر رعایت این حقوق و نیست قوتی مگر به خداوند متعال و حمد و سپاس مخصوص آن ذات مقدس است .

حق استاد

دراین رساله که منشور اخلاقی ، اجتماعی و شرعی است اولین حق ، حق خداوند بزرگ است . ودومین حق ، حق معلم است . امام سجاد (علیه السلام) در این رساله برای حق استاد دست کم 5 یا 6 حق واجب را بر می شمرد .

حق اول

" واما حقسائسک بالعلم التعظیم له "

و اما حق کسی که تو را تعلیم می دهد بر تو این است که در تعظیم و تکریم و احترام او کوتاهی نکنی .

لازم به ذکر است تکریم و احترام استاد و عالم در متون روائی ما مورد اهتمام جدی واقع شده . در روایتی امام علی می فرماید " اذا رایت عالما فکن له خادما" زمانیکه در محضر عالمی قرار .و اورا مشاهده نمودی با تمام وجود خادم او باش و خود را برای خدمتگزاری او آماده نما .و در روایت دیگری آمده " قال رسول الله "من علّم شخصا مسالهً فقد مَلَکَ رَقبَته فقیل له : یا رسول الله ، ایبیعه ؟ فقال : لا ، ولکن یامره و ینهاه" پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله )فرمودند: هرکس به شخصی مطلبی بیاموزد مالک وی می گردد. از پیامبر (صلی الله علیه و آله )سوال شد آیا حق فروش او را دارد؟ فرمودند خیر اما حق امر و نهی به او را دارد .

حق دوم

و التوقیرلمجلسه

دومین حق استاد این است که مجلس ومحفلی که استاد در آن حضور دارد و کلاس درسش را با وقار و عظمت شماری و از هرگونه حرکتی که شائبه بی حرمتی و جسارت دارد خودداری کنی . واین امر اینقدر مهم است که در روایتی آمده است که علی(علیه السلام)  فرمودند " من وقّر عالماً فقد وقّر ربّه" کسی که تکریم کند بزرگ شمارد عالمی را (در مجلس و محفلی ) گویا که خدای خود را بزرگ شمرده است (میزان الحکمه حرف ل 13601)

حق سوم

" وحسن الاستماع الیه "

سومین حق استاد این است که به احسن وجه به گفتار او در حال درس گوش فرا دهی . لازم به ذکر است که هنر خوب گوش دادن کمتر از هنر خوب سخن گفتن نیست ( قال الامام الباقر (علیه السلام) " اذا جلست الی عالم فکن علی أن تسمَع احرصُ منک علی أن تقول ، و تَعَلَّم حسن الاستماع کما تتعلمُ حسن القول ...)امام باقر(علیه السلام)  فرمودند : هنگامیکه در محضر عالم و استاد نشستی ، برگوش فرا دادن به سخنان وی حریصتر باش تابر سخن گفتن ،هنر خوب گوش دادن را فراگیر همانگونه که هنر خوب سخن گفتن را می آموزی (بحارالانوار ،ج 1 ص 222)

 مسئله خوب گوش دادن به درس استاد اضافه بر اینکه حق استاد است و واجب است رعایت آن حق علم هم است .

در روایتی آمده که : جاء رجل الی النبی فقال : یا رسول الله(صلی الله علیه و آله )ما حق العلم ؟ قال : الانصاتُ له ، قال : ثم مه ؟ قال الاستماع له ؛ قال ثم مه؟ قال : الحفظ له  قال ثم مه  : قال العمل به ، قال ثم مه ؟ قال نشره

 امام باقر(علیه السلام)   فرمودند : که مردی خدمت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله )آمد عرض کرد : ای پیامبر خدا حق علم چیست ؟ فرمودند : سکوت در برابر آن ( در محضر استاد) عرض کرد دیگر چه ؟ حق  دیگر آن چیست ؟ فرمودند : گوش فرادادن به آن . عرض کرد حق دیگر آن چیست ؟ فرمودند : به خاطر سپردن آن عرض کرد دیگر چه ؟ فرمودند : عمل بدان . عرض کرد دیگر چه ؟ فرمودند انتشار دادن آن همانگونه که در این حدیث شریف ملاحظه می کنیم (حسن استماع) خوب گوش دادن به سخن استاد همان گونه  که حق استاد است حق دانش هم هست . و در حقیقت میتوان گفت خوب گوش دادن بدرس استاد مهمترین عامل برای فهمیدن و فراگیری دانش است .

حق چهارم

 "و الاقبال علیه "

حق چهارم این است که با روی گشاده و توجه تام از گفتار و درسش استقبال کنی . یعنی استاد شوق و اشتیاق کامل را در چهره تو مشاهده نماید تا انگیزه او برای تدریس و گفتن مطالب علمی بالابرود.چنانچه گفته اند : ( مستمع صاحب سخن را بر سر شوق آورد)

حق پنجم

المعونه له علی نفسک فیما لا غنی بک عنه من العلم"

حق پنجم این است که برای آن که استاد بتواند در آموزش تو موفق باشد تو نیز به وی کمک نما به اینکه : " بان تفرغ له عقلک و تحضره فهمک.در حال فرا گرفتن درس استاد ذهن وفکر خود را کاملا آماده و متوجه او کنی . "تزکی له قلبک و تجلی له بصرک" و همچنین دقت داشته باش و قلبت و دلت را برای پذیرش آنچه میشنوی پاک گردان ( حواست را متمرکز کن نسبت به دریافت درس استاد و چشم خود را تنها به استاد بینداز " بترک  لذات و نقص الشهوات"به اینکه خاطراتت را در آن حال فراموش کرده به لذائذ و امور شهوانی فکر نکن .

حق ششم

" و أن تعلم انک فیما القی الیک رسوله الی من لقیک من اهل الجهل فلزمک حسنُ التادیه عنه الیهم و لاتخنهفی تادیه رسالته و القیام بها عنه اذ تقلدتها و لاحول ولا قوه الا بالله"

 وبدان که تو از طرف معلم و استاد رسالت داری تا آنچه را که از او می آموزی به غیر خودت منتقل کنی ، و باید همانطور که شنیده ای به دیگران انتقال دهی و چیزی از آن کم یا به آن اضافه نکنی و قوئی نیست مگر به خداوند متعال .

چنانچه در روایت حق علم نیز گفتیم که یکی از حقوقی که دانش بر مادارد نشر ومنتقل نمودن آن به دیگران است .

امیدوارم خداوند متعال به ما توفیق ادا نمودن حقوق واجبه را عنایت فرماید.

 

 

    

نظرات

ارسال نظر جدید

محتوای این فیلد خصوصی است و به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.
6 + 13 =
پاسخ این سوال ریاضی را بصورت عدد وارد كنيد نه حروف. به عنوان مثال در پاسخ "دو + چهار =؟" وارد کنید "6".
کليه حقوق اين سايت متعلق به مدرسه علمیه اسلامی شناسی حضرت زهرا سلام الله علیها مي باشد و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع است.

آمار سایت

  • بازدید کل: 7,845,054

    اوقات شرعي